Қолдан келгенше, мәселенің екі жағына қарап үйренген дұрыс. Мысалы, айнаның екі жағы бар. Айнаның қара жағына қараған адам өзге түгіл, өзін де көре алмайды, "Мына қап-қара, кір-қожалақ не нәрсе?" деп теріс айналып кетіп қалады. Ал айнаның жылтыр жағына қараған кісі аспандағы алтын Күнді де, алыстағы асқар тауды да өз жанынан таба алады. Дәл сол секілді, басқа адамдардың жақсы жағын көре білген адам жанында көп досы болады. Тіпті біреудің қисық мінезін көрсе, «Мүмін – мүмiннiң айнасы» деген пайғамбар сөзіне сүйеніп, «Қарсымдағы айнадан шағылысып көрініп тұрған менің қисық бейнем емес пе екен? деп ойлап, алдымен сол қисық мінезден өзі арылуға тырысады. Өйткені бұлай ойлай алатын адамдар өзін түземей тұрып, өзгелерді түзете алмайтынын біледі.

     Нақтырақ айтқанда, өзіміз ренжіп жүрген адамымызға жақсылап қарайықшы, әсіресе, онын мінез-құлқына жалпылама түрде сипаттама беріп көрелік. Оның жақсы мінезін теріс түсініп жүрген жоқпыз ба екен? Анықтап қарасақ, оның жақсы қасиеттері көп-ақ: сабырлы, кішіпейіл, ашық жарқын т.б. Ал енді біздің ренжуімізге себеп болған мінездеріне қарап көрейік: тас жүрек, қорқақ, шәңкілдек т.б. Иә, көріп отырғанымыздай, кейбіреуіміз сабырлылықты — тас жүректікпен, кішіпейілдікті – қорқақтықпен, ашық жарқын кісіні – шәңкілдектікпен шатастырамыз немесе солай көреміз. Өйткені ойымыз сондай, жан дүниеміз сондай. Жарайды, шынымен де солай-ақ болсын, яғни тас жүрек, қорқақ, шәңкілдек т.б. Ренжіген адамымыздың жақсы-жаман мінездерін санамалап шықсақ, оның жақсы мінездерінің жанында ұнамсыз мінездері үлкен ақ қағаздағы кішкене дақ секілді болып қалады. Ендеше, оған деген ренішіміз орынды ма әлде орынсыз ба, бір таразылап көрейік. Ойланғанда да төмендегі мысалға назар аударайық:
     Бір кемеде он адам бар делік. Олардың біреуі қылмыскер болса, онда сол бір қылмыскерге бола кемені батырып жіберуге бола ма? Онда қалған тоғыз адамды нақақтан-нақақ өлтірген боламыз ғон. Тіпті олардың тоғызы да қылмыскер болса, кемені батырып жіберуге ешкімнің құқығы жоқ, өйткені бір адамның да өмір сүруге хақы бар. Егер адамды "кемеге", жаман қасиеттерді "қылмыскерге" теңесек, жоғарыдағы мысалдан мынадай қорытынды шығыды. Жақындарымыздың 9 емес 99 жақсы қасиеті бар, сондықтан оның бір-екі кемшілігіне кекпен емес кешіріммен қарауға тырысу керек.

***
     Аяқкиім шығаратын үлкен компанияның басшысы бір қызметкерін Африкаға фабрика ашып-ашпау керектігін зерттеу үшін жібереді. Көп күннен кейін көңілсіз оралған әлгі қызметкер: «Ол жаққа фабрика ашудың мүлдем керегі жоқ, құр шығынға батамыз, себебі онда ешкім аяқкиім кимейді екен», – дейді. Біршама уақыттан кейін компания басшылығы Африкаға басқа бір қызметкерін жібереді. Көп өтпей қайтып келген қуанышты қызметкер: «Жолдастар! Тез арада Африкаға фабрика ашуымыз керек, себебі онда ешкімнің аяқкиімі жоқ!» - дейді.

     Осы оқиғадағы екі қызметкердің көзқарасына қарап, қандай қорытынды шығаруға болады? Бір мәселе жайлы шешім шығармас бұрын оған жан-жақты қарай білуіміз керек, оңы мен солына назар аударуымыз керек. Ең бастысы, кез келген мәселенің жақсы жағына қарап, жақсы ойлай білуге дағдылануымыз керек.

Қорытынды

Егер осы мақаланы оқып отырып, «Болмайтын нәрселерді неге жазған? Құр босқа уақытымды алды ғой» деп ойласаңыз, онда біздің қоғамның жақын арада түзелетініне сенбеймін, сізді де сендіре алмаймын. Ал егер «Осының бәрін пәленшеге айту керек... Төленшеге оқып беру керек...» деп ойласаңыз, қоғамымыз жақын арада түзеле қоймайды.
     Егер «Ойпырым-ай, нағыз маған керек мақала екен, үйренетін көп нәрсем бар екен» деп ойласаңыз, онда болашаққа үлкен сеніммен қарауға болады.
– Жақсы ой,
– Жағымды пікір,
– Жаңашыл көзқарас болса, болашағымыз жарқын болмақ.
     Ендеше, ардақты ағайын, жарқын болашаққа жақсы оймен, жаңашыл көзқараспен қадам басайық!
Іске сәт!

Дереккөз: "Жасырмаймын" кітабы